9 Ekim 2009 Cuma

ESİR KAMPININ EFSANESİ: EDUARD STRELTSOV

2006 yılının Aralık ayında Rusya'da bir madalya töreni yapıldı. Tören 1956 Melbourne Olimpiyatları'nda altın madalya kazanan Rus milli takımının madalyasını alamamış oyuncularına haklarının verilmesi üzerineydi. Zira o yılın komünist yönetim uygulamasına göre, altın madalyayı alabilmek için mutlaka final maçında oynamak gerekiyordu. Turnuvada Sovyetler Birliği formasını giyen ama yarı final maçında, sakatlandığı için finalde Yugoslavya'ya karşı forma giyemeyen Valentin Ivanov 72 yaşında düzenlenen törenle madalyasına kavuştu. Ancak o turnuva boyunca müthiş bir performans gösteren bir başka adam Eduard Streltsov hiç bir zaman madalyasını alamadı. Torpedo Moskova'nın hazin hikayesini anlattığımız yazıda, takımın 1965 şampiyonluğunda büyük pay sahibi olan ve kulübün efsaneleri arasında yer alan Eduard Streltsov'dan ayrı bir yazıda bahsedeceğimizi belirtmiştik. İşte sıra geldi o yazıya.

Streltsov 1937 yılında Moskova'da dünyaya gelir. 17 yaşına geldiğinde Torpedo Moskova formasını giymeye başlar. Başladığı gibi de Sovyetler Birliği milli takımına seçilir ve oynadığı ilk 2 maçta hat-trick yapar. 1955'te attığı 17 gol onu ligin gol kralı yapar. 1 yıl sonra Melbourne Olimpiyatları için Sovyet milli takımına seçilir. Takımını finale çıkartır. Ancak yukarıda belirttiğimiz gibi Valentin Ivanov, yarı finalde sakatlanınca, ileri uçta aynı takımda oynayan iki oyuncuyu oynatmak isteyen Sovyet teknik adam Gavriil Kachalin, Ivanov'un takım arkadaşı Steltsov'u da final kadrosuna almaz. Sovyetler 1-0 kazanır ama altın madalya alanların arasında Steltsov yoktur.

25 mayıs 1958'de, milli takımın dünya kupası kampından ayrılıp Moskova yakınlarındaki bir partiye gittiğinde Streltsov'un tüm hayatı değişecektir. Bu kamp sırasında Streltsov Sovyet komünist yönetiminden turnuva sonrası ya ordunun takımı CSKA'da ya da KGB'nin takımı Dinamo Moskova'da oynaması yönünde bir emir almış ama reddetmiştir. Hatta Dinamo'nun kalesinde oynayan, olimpiyat takımından arkadaşı, efsane kaleci Lev Yashin kendisini arayıp ikna etmeye çalışmış ve başarılı olamamıştır. Üstelik Sovyetler Briliği devlet teşkilatında çok önemli bir yer tutan politbüroya ilk giren kadın olan Yekaterina Furtseva'nın 16 yaşındaki kızı Svetlana ile de ilişkisi olduğu söylentileri ortaya çıkmıştır. Anne Yekaterina bir partide karşılaştığı Streltsov'a bu dedikodunun gerçekliğini sorar. Bazı Sovyet kaynaklarına göre, Streltsov "onunla evleneceğime, asılmayı tercih ederim" demiş ve Politbüro görevlisi annenin elinden idam fermanını imzalamıştır.


















Streltsov (resimde solda) 26 Mayıs sabahı uyanır, kendisini polisler tutuklarlar. Sebebi bir komünist parti mensubu hakkında söylediği iddia edilen sözler ve, bir gece önceki partide bulunan Marina Lebedeva'ya tecavüz ettiği suçlamasıdır. Partide bulunan 12 görgü tanığı ikili arasında ne bir kavga ne de şüpheli bir davranış olduğunu söylerler. Gerçekte ikili kendi istekleriyle beraber olmuşlardır. KGB ajanları Streltsov'un hücresine girerek ona suçunu itiraf etmesi halinde serbest bırakılacağını ve dünya kupasında oynayabileceğini söylerler. 21 yaşındaki genç adam buna inanır ve suçunu itiraf eder. Dünya kupasına gitmek? Sovyet yönetimi onu, dünya çapında ünü olan Gulag esir kampında 12 yıla mahkum eder. Rus gazeteleri, devletin baskısıyla "Streltsov batı empeyalizminin uşağı olmuş, sahte bir kahramandı" başlıklarını atarlar. Komünist Parti kendisinin Romanya ile oynanacak hazırlık maçından bir kaç gün önce kamptan kaçarak evlendiği yalanını ortaya atar. Olimpiyat takımından hocası Kachalin araya girip dosyayı dünya kupası ertesine kadar erteletmeye çalışır ama Streltsov'un sürgün günleri başlamıştır bile. Tecavüz ettiği söylenen Marina Lebedeva, Streltsov'un tutuklandığı gün gerçeği söylememesi için KGB ajanlarınca öldüresiye dövülür.

















Gulag'da geçirdiği 7 yıl sonra, 28 yaşında serbest bırakılır Streltsov. Torpedo Moskova formasına hemen geri döner ve bir tarihi yazar. 7 yıllık zorlu sürgün hayatından ve Gulag madenlerinde salladığı çekiçlerden sonra, özgürlüğe kavuştuğu ilk senesinde Torpedo Moskova'yı Sovyet Ligi şampiyonu yapar. Sovyet milli takımında da tekrar oynamaya başlar. 33 yaşına kadar Torpedo formasını giyer. 1970'de futbolu bırakır.

Eduard Streltsov yıllar boyu komünist hükümetten ve KGB'den, o gece olanlar hakkında gerçeği açıklamaması, aksi halde ailesine zarar verileceği şeklinde tehditler almış, masum olduğunu ancak ve ancak ölüm döşeğinde karısına itiraf etmiştir. 1990 yılında, Gulag madenlerindeki zorlu koşulların vücüdunda bıraktığı kalıcı etkiler sonucu gırtlak kanseri olur ve hayata veda eder. O hayatını karartan gecede beraber olduğu Marina Lebedeva, yıllar boyukayıplara karışmış, 1997'de ölümünün yedinci yılında yapılan törende ortaya çıkmıştır.

Bugünlerde, dibe çökmüş efsane kulübün, maçlarını oynadığı eski evi Eduard Streltsov Stadyumu ve önündeki heykelin adı işte futbolun içindeki bu eşsiz hikayeden gelmektedir.

























17 Eylül 2009 tarihinde BirGün gazetesinde yayınlanmıştır...

Hiç yorum yok: