Her sokağından tatlı bir kasvet akan, soğuğuyla sizi yoran, tekinsiz bir sakinlikle, ara sokaklarındaki kalabalığı bünyesinde beraber bulunduran bir şehirdir Prag. Delirttiği Kafka'nın Müzesi de bir o kadar tekinsiz ve rahatsız edicidir. Hava karardığında, şehri gözleyen Prag Kalesi ya da yerel dille Prazsky Hrad aydınlatılmış haliyle şehre bakarken, Charles Köprüsü'nün karanlığı aydınlığı karanlığa bağlar. Şehirdeki barlarda ardarda açılan Gambrinus şişelerinin gürültüsü dahi, sokağa çıktığınızda hissettiğiniz o gotik havayı bozmazlar. 80'ler ve sonrasında doğmuş olanlar için, tekinsiz bir sessizliği olan ve insanı kaotik duygulara sürükleyen bu şehrin 2 bilinen futbol takımı vardır. AC Sparta Prague ve SK Slavia Prague. Ama tam doğdukları anda kulüp tarihinin son şampiyonluğuna imza atmış bir başka takım vardır. 2 Prag devinin gölgesinde kalsa da 1950-80 arasında Çekoslovak futbolunun tozunu atan Çek ordusunun takımı FK Dukla Prague.
1948 yılında Çekoslovakya ordusu tarafından, askeri personelin eşleriyle beraber kaldığı, bugün bizim lojman olarak nitelediğimiz binaların bulunduğu Dejvicka kentinde Armadni Telovychovny Klub adında bir kulüp kuruldu. Ordunun Fiziksel Antrenman Kulübü anlamına gelen bu takım kurulduğundan kısa bir süre sonra Çekoslovakya 1. Ligi'ne yükseldi ve ligi sekizinci sırada bitirdi. Ardından 1952'de ilk başarılarını kazanarak Çek Kupası'nın sahibi oldular. 1 yıl sonra takımın ismi değişmiş ve Ustredni Dum Armady (Ordunun Merkezi) olmuştu. 1953'te bu isimle mücadele edip ilk lig şampiyonluklarını kazandılar. Daha sonra kulübün simge ismi haline gelecek olan Ladislav Novák'ın ilk ismini duyurduğu yıllar da aynı zamana rastlar. Kulübün bugünkü ismi olan "Dukla" yı alması ise 1956 yılında gerçekleşir ve hikayesini ayrıca anlatmak gerekir.
1944 yılında Çek ve Sovyet askerlerinden oluşan bir kuvvet, Slovakya-Polonya sınırındaki Svidnik kenti yakınlarındaki, Karpatların çok stratejik bir noktası olan Dukla geçidinde Nazi ordusuna karşı koymakla görevlidir. Geçitteki savunma Nazileri tam 50 gün boyunca sınırda tutar. Sonunda Almanlar toplam 46.000 askerin öldüğü, 93.000 Sovyet ve Çek askerin yaralandığı mücadeleden galip çıkarlar. Ancak savaş sonrası 1 ay daha yerel çapta mücadeleler devam eder. En sonunda tamamen kontrolü eline alan Almanlar, Svidnik kentinde, savaştan geriye kalan ne varsa yok ederler. Bugün Svidnik'deki geniş mezarlıkta tam 9.000 Sovyet askerinin mezarı bukunmaktadır.
İşte Dukla Prag bu mücadelenin bir anısı olarak, Çek ordusu yetkililerinin, kendi takımlarına koydukları bir isimdir. Yeni ismiyle beraber kulüp 1956-66 arasında tam 7 Çek şampiyonluğunu kazanmış ve ülke futboluna damgasını vurmuştur. 1961-64 arasında 4 kez üstüste şampiyon olarak Slavia Prag'ın rekorunu egale eden takım 1962 ve 1964 yıllarında Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda çeyrek final oynamıştır. Kulüp tarihinin en şaşaalı döneminde kadroda yer alan Václav Pavlis, Ladislav Novák ve Çek futbol tarihinin en başarılı oyuncusu olarak bilinen (2003'te kendisine bu unvanı Çek Futbol Federasyonu vermiştir) Josef Masopust (üstte) aynı zamanda Çek milli takımının da lokomotifi olmuşlardır. 1960 Avrupa Şampiyonası'nda üçüncü olan takım, 1962 Dünya Kupası'nda da final oynamış ve Masopust, takımını 1-0 öne geçiren golün altına imza koymuş, maçı sonradan Brezilya 3-1 kazanmıştır. Ancak Çek maestro bu performansıyla, Avrupa'da o yılın en iyi futbolcusu seçilmiştir. O Dünya Kupası'nda Çek takımına 7 oyuncu veren takımın bir başka efsanesi Svatopluk Pluskal, Masopust'la beraber, milli takımın uyguladığı 4-2-4 sisteminde orta sahayı oluşturmaktadır. Josef Jelinek, Jaroslav Borovička gibi isimler kadronun diğer üyeleridir. Bu şampiyonluk serisi sırasında, 1961'de Dukla Prag özel bir turnuva için ABD'ye davet edilmiş. Burada oynadığı 9 maçta Espanyol, Monaco, Rapid Wien gibi takımları mağlup etmiş, finalde Everton'ı 7-2 ile perişan edip şampiyon olmuştur ve gücünü kanıtlamıştır.
Ancak Dukla Prag'ın bu başarısının ardında, ordu tarafından desteklendiğini söyleyenlerin sayısı hiç de az değildir. Nitekim, birçok futbolcu genç yaşlarda bşka takımlarda top koştururken, askere çağırılmış, daha sonra da ordunun takımı olan Dukla Prag'a transfer ettirilip bu takımın forması giydirilmiştir. Birçok yetenekli genç oyuncuyu bu şekilde bedava kadrosuna katan Dukla'nın şampiyonluklarını haketmediği ve askeri baskıyla kazandığını iddia edenlerin sayısı da bir hayli fazladır. Örneğin takımla 7 şampiyonluk kazanan kaleci Václav Pavlis, 21 yaşında Bohemians'da oynarken askere çağırılmış, Dukla Prag forması giymeye başlamış ve bir daha kulüpten ayrılmamıştır. Tabii bu, takımın askeri güç ile birlikte komünist düşüncenin Çek futbolundaki temsilcisi olmasını da beraberinde getirmiştir. Bu furyanın son ürünü, Demir Perde'nin yıkılmasıyla, Çekoslovakya'nın da bölünmesinden 2 sene önce 19 yaşında Dukla Prag'da top koşturan Pavel Nedved'dir. Bölünmeden sonra Nedved, Sparta Prag'a transfer olmuş ve kariyerine devam etmiştir.
1960'lı yıllardaki hegemonyanın ardından takım yeni şampiyonluk için tam 9 yıl beklemiştir.1971'de gelen 11.lik koltuğu kulüp tarihinin o güne kadarki en kötü derecesidir. Ancak takım 1970'lerin sonunda toparlanır. 1976'da Çeklerin, meşhur Panenka penaltısıyla Avrupa Şampiyonu oldukları kadronun lokomotifleri, 1969 ve 1976'da Avrupa'da yılın kalecisi seçilen, 1976'da aynı zamanda Avrupa'da yılın futbolcusu yarışında üçüncü olan Ivo Viktor, bugün kızı bir başka eski Çek futbolcu Vladimir Smicer'le evli olan Ladislav Vizek ve tabii ki efsane golcü Zdeněk Nehoda'dır (üstte). Takım onların varlığıyla 1977, 1979 ve 1982'de 3 şampiyonluk daha kazanır. Bu şampiyonlukların sonuncusu, takımın ilk efsane kadrosunda futbolcu olarak görev yapan Ladislav Novák'ın teknik direktörlüğünde kazanılmıştır. 1981-85 arasında 3 Çekoslovakya Kupası da müzeye eklenir. 1985-86 sezonu Avrupa Kupa Galipleri Kupası mücadelesi onların son başarılı dönemi olarak kalacaktır. Takım yarı finale yükselir ve sonradan şampiyon olacak olan, Dynamo Kiev'e elenir. Bir demir perde efsanesinin çöküşünü belki de bir başkası başlatmıştır. Bu furya sırasında İstanbul'a da uğrayan takım Galatasaray'ı 10-5, Fenerbahçe'yi 3-0 mağlup etmiş, Beşiktaş'la 0-0 berabere kalıp ülkesine dönmüştür. Kulüp bugün halen, 11 şampiyonlukla Slavia ve Sparta'nın ardından en çok şampiyonluk kazanmış ekiptir ve 8 şampiyonlukla aynı unvanın Çek Kupası versiyonunu bu 2 takımla paylaşmaktadır.
1990'larla beraber kulübün düşüş süreci başlar. 1989'da ülkede gerçekleşen sivil Velvet devrimi, 1948 yılından beri ilk kez ülkede komünist olmayan bir hükümetin kurulmasını beraberinde getirir. Dukla Prag'ın aynı yıl kurulmuş olması da ilginç bir ironidir. Zira bu 2 yapı aynı anda çökerler. Sparta Prag devrimi lehine çevirmesini bilir ve arkasına aldığı sponsor desteğiyle ön plana çıkar. Dukla ise gücü azalmış ordudan yoksun halde bölünmeden önceki son sezon olan 1992-93 sezonunda küme düşmekten averajla kurtulur. Ülke bölünür, 1993-94'te Çek Cumhuriyeti ligi kurulur ve Dukla bu yeni ligde daha ilk sezonda, sadece 1 maç kazanıp lig sonuncusu olarak tarihinde ilk kez küme düşer. Ardından maddi yetersizlik sebebiyle lisans alamazlar ve bir kadeem daha düşürülürler.
Kulübün yeni sahibi Borumir Ďuričko, önce FC Pribram kulübünü satın alır, daha sonra da stadyumun sahipliği için orduyla düştüğü anlaşmazlık sonucu kulübü Pribram kentine taşır. Prag kelimesini isminden çıkaran kulüp nnce FC Dukla'ya sonra da Dukla Pribram'a dönüşür. Dukla Pribram 1996-97 sezonunda Çek Kupası'nda final oynar ve 1. lige yükselir. 4 sezon burada mücadele eder. Ancak kulüp, 2000 yılında FK Marila Pribram adını alır (Marila gıda ticareti yapan sponsorun adıdır). Dukla ismi artık tarihe karışmıştır (FK Pribram bugün halen Gambrinus Ligi'nde mücadele ediyor).
6 yıl sonra Prag sokaklarında hayalet gibi dolaşan kulüp tekrar kurulur. 2.ligde mücadele eden Jakubcovice kulübü satın alınır ve takım bu yolla 5. ligden 2. lige zıplar. 2. ligdeki ilk maçının başlama vuruşunda Ivo Viktor hazır bulunur. İlk sezonlarında oldukça zor günler geçirirler küme düşmemek için. Ancak daha sonra toparlanırlar. İçinde bulunduğumuz sezonda, Dukla Prague, ligin bitimine 2 hafta kala şampiyonluğunu ilan etti ve Çek 1. Ligi'ne geri döndü. Ama asıl büyük ironi, yıllarca komünist rejimin bir simgesi olan takımın forma sponsorunun BWin.com'un olması. Kulübün maçlarını oynadığı 1.800 kişilik Na Julisce stadyumu bu ay içinde restorasyona alındı. 2009 yılında, kulüp tarihinin efsanesini yaratan 60'lar ve 80'lerdeki kadronun hayatta kalan üyeleri bir araya geldiler (üstte).
Dukla Prag'ın sarı-kırmızı forması popüler kültür ve sol düşüncenin önemli simgelerinden biriydi (soldaki 60'lardaki iç saha sağdaki dış saha forması). Bugün de bir pazarlama aracı olarak kullanılıyor. İngiliz rock grubu Half Man Half Biscuit'in "All I Want For Christmas Is A Dukla Prague Away Kit" (Noel İçin Tek İsteğim Dukla Prag Deplasman Forması) şarkısı, kulübün ve formasının popülerliği adına önemli bir gösterge. Yazıyı da o şarkıyla kapatalım ve Prag sokaklarının, aranan hayaletinin tekrar ülke futbolunun en üst kademesine dönmesini kutlayalım.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder