BURASI PRESTON MERKEZ

Aslında "holiganizm" veya "holigan" kelimeleri futbol gireli çok uzun zaman oldu. Kaynağı hakkında da bir çok fikir var. Örneğin holigan lafının ilk olarak Liverpool'ın limanlarında çalışan işçilerin futbol maçlarında çıkardıkları olaylar için kullanıldığı söylenir. Aslında "holigan" kelimesinden organize veya toplu futbol şiddetini anlıyorsak, hadisenin kökleri çok eskilerde yatıyor. Tabi doğduğu yerde, her yeni doğan bebeğin konulduğu yer gibi beşiğin ta kendisinde. Futbolun beşiği İngiltere'de. Peki holiganizmin ilk temsilcisi hangi takım. Liverpool? Sheffield Wednesday? Leeds United? Manchester United? Nottingham Forest?....hiçbirisi. Bugün İngiltere 2. liginde mücadele eden Preston North End.

Aslında olayın kökleri 1314 yılına kadar gidiyor. 1314'te, Brave Heart filminde de izlediğimiz Edward I "The Longshanks"'in oğlu Edward II İngiltere'de futbolu yasaklıyor. Kararında da futbolu "içinden Tanrı'nın reddettiği şeytanların çıktığı bir topun peşinde koşulan ve şehrin sessizliğini bozan oyun" olarak tanımlıyor (yine de kadınların 22 kişi bir topun peşinden koşuyor tanımından iyidir). Edward'a göre sokaklarda oynanan bu oyun için toplanan kalabalık şehrin güvenliği için bir tehlike teşkil ediyor. Tabi böyle futbol fakiri bir adamın siyasette de başarılı olması beklenemeyeceğinden sonuçta II. Edward İskoçlara savaş meydanında teslim oluyor. Yerine III. Edward geliyor. "Babanı da sevmezdim süt oğlan" usulü o da bir sürü yasa çıkartıp futbolu engellediği yetmiyormuş gibi okçuluk dışındaki tüm sporları da yasaklıyor (kimse bana İngiltere militarist ülke değildir demesin). Yasalara göre gülle, taş kaldırma, hentbol, futbol, hokey, horoz dövüşü gibi sporları yapanlar ağır cezalara çarptırılıyor.



Yakın çağda meydana gelen ilk holiganizm hadisesi ise 1885'te. 1881 yılında kurulan Preston North End'in Aston Villa ile oynadığı ve 5-0 kazandığı dostluk maçından sonra Villa'lı taraftarlar çileden çıkıyor. İki takım oyuncuları ve taraftarlar birbirine taşlar, sopalar ve tekmelerle saldırıyor. Sonuçta holiganizmin ilk meydan muharebesi Preston'lı bir oyuncunun kısa süreli bilinç kaybı ile son buluyor.1882 yılında Preston'lı taraftarlar bu sefer Queens Park Rangers'lı taraftarlarla bir tren istasyonunda birbirine girip istasyonu harabeye çeviriyor. 13 yıl sonra Blackburn Rovers'la oynadıkları bir maçtan sonra aralarında 70 yaşında sarhoş bir kadının da bulunduğu Preston'lı holiganlar yine İngiltere'yi birbirine katıyor.

Araya giren dünya savaşları ile durulan olaylar 1950'lerde tekrar başlıyor. Bu sefer aktörler Merseyside'dan. Liverpool ve Everton'lı taraftarlar 1955-56 sezonunda Liverpool'daki bir çok tren yolunu tahrip ediyorlar. 1960'larda ise giderek artan olaylar senede ortalama 25 tane şiddet olayının meydana gelmesine yol açıyor. Bu dalga 29 Mayıs 1985'te Heysel'de tüm kötülüğünü ortaya çıkarıyor.

Dolayısıyla Türkiye'de de bir çok takımın taraftarlık ve fanatiklik konusunda yarışması üzerine dikkat çekmek gerek. 132.000 nüfuslu Preston kentinin büyükdedeleri bizim kulüplerimiz ortada yokken deplasman çıkartması yapıyordu. Orası Preston merkez kafasına göre herkes.