ERGÜN PENBE'NİN OLMADIĞI YILLAR

Eric Gerets Galatasaray'daki ikinci yılında "6 numara arıyorum" diye bas bas bağırıyordu gazetelerde. İlk okuduğumda "git store'dan al" arkadaş demek gelmişti içimden. Tabi Gerets biraz nostalji yapıyordu. Ön liberonun asıl mevki numarası olan 6'ya gönderme yapmıştı. İlk önce sadece 1'den 11'e kadar numaralar vardı. Yedeklerin sırtında da 11'den 16'ya. Sonra formaların üzerine isimler geldi. Daha sonra forma numaraları serbest bırakıldı. Son olarak da formaların her biri reklam ile doldu. Bu güruh futbolu ele almadan önce 11 numara denince akla sol açık gelirdi. Şimdi 55 numara sol açık da var, 10 numara kaleci de. Buraya nasıl geldik peki.

Yukarıda "ilk önce numaralar vardı" dedik ama İngilizler 1872'deki ilk milli maçlarından itibaren 65 yıl formalarında isim ve numara olmadan oynadılar. Yani ilk başta onlar da yoktu. Futbolcular maç kitapçıklarında oynadıkları pozisyon ile tanıtıyorlardı ama o zamanlar "gol" futbolun bir numaralı amacı olduğundan ön plana çıkan 2-3-5 taktiğinde oyuncular mevkilerini bulmakta zorluk yaşıyorlardı. 25 Ağustos 1928'de Arsenal-The Wednesday (şimdiki Sheffield Wednesday) ve Chelsea-Swansea City maçlarında iki takım ilk forma numaralarıyla sahaya çıktılar.29 Nisan 1933'te ilk kez bir FA Cup finalinde iki takım futbolcuları da forma numaralarıyla oynadılar. O maç için Everton 1'den 11'e kadar, Manchester City ise 12'den 22'ye kadar olan numaraları giymişti. Amacın oyuncuları ayırt etmek ve karışıklığı önlemek olduğu açık. 17 Nisan 1937'de İngiliz milli takımı da ilk kez forma numaraları ile sahaya çıktı. O tarihten sonra da 20 yıl boyunca uyguladıkları ve yukarıdaki resimde de görülen 2-3-5 kapsamında oyuncuların numaraları mevkilerine göre belirlendi. Buna göre 1 numara kaleci, 2 ve 3 numara tandemi oluşturan defan oyuncuları, 2 numara sağ bek, 3 numara sol bek, 4 numara sağ haf, 5 numara santrahaf (bugünkü ön libero), 6 numara sol haf, 7 numara sağ açık, 8 numara sağ iç, 9 numara santrafor, 10 numara sol iç ve 11 numara sol açık.

















2-3-5 yerini "WM" taktiği olarak da bilinen 3-4-3'e bıraktığında değişen numaralar olmadı ancak 4,6, 8 ve 10 numaraların orta sahaya kaymalarına ön ayak oldu. Tabi bu şu demekti, herhangi bir maçta örneğin 7 numarayı giyerek sağ açık oynayan bir oyuncu başka bir maçta santrafor oynarsa 9 numarayı giymek zorundaydı. Dolayısıyla bir oyuncu ilk onbirin daimi ismi olsa dahi, mevkisi değiştiğinde numarası da otomatik olarak değişiyordu ki, o yıllarda spikerler ve yazılı medya oyunculardan bahsederken isminin yanına forma numarasını ekliyor, böylece o oyuncunun hangi mevki oyuncusu olduğu anlaşılıyordu. "Billy Wright, İngiltere'nin 5 numarası" gibi. Böylece onun santrahaf mevkinde oynadığı belirtiliyordu. 4-2-4, 3-5-2, 4-4-2, 5-3-2 gibi sistemler dünya futboluna girdiğinde bu gelenek biraz bozuldu tabi. Yine de örneğin İngilizler bazı şeylerden vazgeçmediler. Kalecinin 1, sol bek ve sağ bekin 2 ve 3, stoperin 5, santraforun 9 numara giymesi gibi. Aslında genelde de bu taktiklerin ardından forma numaralarında tamamen serbestiye geçilen zamana kadar bazı mevki numaraları sabit kaldı. 1 numaranın kaleciye, 5 numaranın stoper veya libero oynayan oyuncuya, 6 numaranın orta sahadaki defansif oyuncya, 10 numaranın hücuma dönük orta saha oyuncularına, 11 numaranın iki kanat oyuncusundan birine, 9 numaranın santrafora verilmesi bir gelenekti. Tabi bu akımda 11 numaradan büyük olan ama kendileriyle özdeşleşmiş adamlar da çıktı Klinsmann'ın 18, Kempes'in ve Henry'nin 12 numarası gibi. Bugün ise 11 numaradan bize son kalan miras 1 numara bile ihlal edilmeye başlandı. Takımların ilk tercih kalecilerinin 1'den büyük rakamlar giymesi modası giderek yaygınlaşıyor. Benim beklediğim yeni denemeler "-" işaretli veya kesirli rakamlar. -2, 2,5 gibi. Zira 3 haneliyi ve "0" ve 100 numarayı gördük bunu da görmemiz yakındır..