İSKOÇ FUTBOLUNUN GELECEĞİ

İskoç futbolunun sorunları yıllardır ortada. Sokaktan rastgele çevirdiğiniz ortalama futbol izleyicisi de, ada futbolunu yıllardır takip eden futbolsever de, ulema-ı iddaa da, Edinburgh'da yaşayan adam da aynı şeyi söylüyor. İskoç Ligi sadece ve sadece 2 takımın himayesinde. 1985 yılından beri Glasgow takımları dışında hiç bir takım şampiyon olamıyor. Son 44 yılda 2 Aberdeen ve 1 Dundee United şampiyonluğu dışındaki 41 şampiyonluk yine bu 2 takım arasında paylaşılmış durumda. Geçen sezon başında Dundee United, Motherwell ve Hibernian zirveyi zorlamaya çalıştılar ama son 15 yılda bu iki takımın arasına girenler birer kez Motherwell ve Hearts oldu. Sırasıyla 1994-95 ve 2005-06 sezonunu ikincilikle bitirdiler. Bu derece hegemonyanın olduğu bir ligde tabi ki Celtic ve Rangers hem kulüp gelirlerini artırmak, hem daha yarışmacı bir organizasyona katılarak Avrupa maçları için kendilerini hazırlamak maksadıyla İngiltere Federasyonu'na birkaç kez başvurdular hatta üçüncü kademeden yani şimdiki League One'dan başlamayı dahi göze aldılar ama bir yere varamadılar. Hoş bu ortamda bile son 10 yılda 2 UEFA Kupası finalisti çıkardılar. Örneğin rekabet açısından daha önde olduğu bilinen Türkiye'de bu sayı 1. Rangers ve Celtic'in İngiltere futbol sisteine dahil olması İskoç futbolunun çöküşünü beraberinde getirebilir. Zira geride kalan takımların kendi aralarındaki güç dengesi arasında uçurumlar olmasa da uluslararası maçlarda çok büyük zaaflarla karşılaşabilirler ve lig İrlanda veya Kuzey İrlanda Ligi'nde sadece biraz daha ön planda bir lig olur. Ama öte yandan bu 2 takımın İskoçya'da kalıp güçlerini sürekli artırması hem diğer 10 lig takımını tabir-caizse fasulyeye çeviriyor hem de "belki yakalayabiliriz" gazıyla maddi atılımlar yapan Gretna, Hearts gibi takımların daha sonra büyük maddi problemler yaşamasına sebep oluyor.

İskoç futbolunun geleceği hakkında uzmanlar bir hayli endişeli. Ülkedeki kulüplerin yarısı oyuncu maaşlarını ödemekte büyük zorluklar çekiyorlar. Bir kaç ay önce blogda dile getirdiğimiz üzere bu takımlardan birisi olan Livingston'lu genç oyunculardan birisi geçimini sağlamak için pizza dağıtma işine girmek zorunda kalmıştı. Kulübün maaşları ödeyemediği üçüncü aya girildi. Üstelik bunun sebebi kulübün İtalyan sahiplerinin eski başkan Pearse Flynn'a ödemek zorunda kaldığı 330.000 pound idi. İskoç ligindeki takımların piyasa değerleri arasında da büyük uçurumlar var. Celtic'in değeri 1.5 milyar, Glasgow Rangers'ın değeri 720 milyon pound. Bu 2 kulübe en yakın değeri olan takım 400 milyon poundla Aberdeen. Ama örneğin Dundee United'ın değeri 30 milyon pound civarında. 2002 yılından beri Motherwell, Dundee, Livingston, Dunfermline Athletic yönetimlerini konsorsiyumlara devretmek zorunda kaldılar. Halen 12 Premier Lig kulübünün 7 tanesinin geirlerinin % 60'ından fazlası oyuncu ücretlerine gidiyor. Son kriz takımları o kadarfazla vurdu ki bütü kulüpler bilet fiyatlarını dondurdular, merchandising gelirlerinde büyük düşüşler yaşadılar ve personel çıkarımlarına gittiler.

Clyde ve Meadowbank Thistle kulüpleri ekonomik krizden kurtulmak ve yeni bir çıkış aramak için kulübü taşıma yoluna dahi gittiler. Clyde ortalama 1.000 taraftara maçlarını oynuyordu ki bu 1.Ligin en düşük rakamı idi. "Clyde TaraftarlarBirliği" (Clyde Supporters’ Trust) üyeleri kendi arasında 300.000 pound toplayarak kulübe yardım etmeye çalıştılar. Bu sorun sadece Clyde'da değil İskoçya'daki tüm Premier Lig dışında kalan kulüplerde var. Premier Lig'e çıktıktan sonra önemli paralar harcayan Gretna FC'nin bir anda yokolması ile artık önemli hamleler yapmaktan da çekiniyorlar. Zaten bu kulüplerde öne çıkan genç yeteneklerin bir çoğu 1-2 sene geçmeden Glasgow yolunu tutuyorlar. İskoç futbolunun çıkış yolu şimdilik karanlık. CFR Cluj, Sivasspor, Hoffenheim gibi hiçlikten çıkıp gelen bir takımın diğerlerine "Glasgow'un zinciri kırılabilir" mesajını vermesi lazım. Bunun için de sadece maddi kaynakların düzenli kullanımı değil, bir çok faktörün biraz da şansla beraber bir araya gelmesi lazım. Aberdeen'in Alex Ferguson'la 24 sene önce yaptığı devrim halen bir şeylerin ihtimalinin olduğunu gösteriyor.