28 Ocak 2010 Perşembe

TÜRKİYE KUPASI, TSYD'YE DÖNÜŞÜRKEN

Türkiye Kupası 2005-06 sezonundan beri grup formatı ile oynanıyor biliyorsunuz. Bu statü ile ilgili eleştirilerimizi daha önce defalarca dile getirdik. Kupanın, kulüpler tarafından daha çekici hale gelmesi isteniyorsa, bunun yolu grup mücadelesine dönüştürmek değil, bu açık. Acilen eleme sistemine geri dönülmesi ve bu statü üzerinde çalışılması lazım. Örneğin, grup statüsünün olduğu yetmiyormuş gibi bir de bir önceki sezon ligde ilk 4 içerisine girmiş takımlar da eleme turlarından muaf oluyorlar. Benzer uygulamalar, takım sayısı farklı olmakla birlikte diğer liglerde de var ama kupanın mümkün olduğunca farklı kesimlere hitap etmesini istiyorsak bu sıralama kıstası ile seri başı sistemini kaldırmak ve elemelere en azından 2. kademeden katılmalarını sağlamak lazım. İngilizlerin FA Cup formatı gayet uygun bir statü. Türkiye'de bu sistem 2005-06 yılına kadar uygulanıyordu ama ufak değişiklikler vardı. Yukarıda belirttiğim önceki sezondaki sıralamanın etkisi, takımların kupaya iştirakini geciktiriyordu ve ileri turlara atıyordu. 2005-06 yılından sonra grup statüsüne geçildiği gibi, çeyrek final ve yarı final maçları da iki ayaklı yapılmaya başlandı. İngilizler bunu Lig Kupası yarı final maçları için yapıyorlar ama tabii öncesinde grup denen bir statü yok. Zaten "kupa" denen şeyin ligden farklı bir organizasyon olmasının sebebi de "lig usulü" turnuvadan farklı olması sebebiyledir. Bunları zaman zaman dile getiriyoruz, bir de işin itatistiki tarafına bakalım.

Türkiye Kupası'nda grup formatına geçilen 2005-06 sezonundan itibaren, bu kupayı en çok kazanan 4 kulübün (Galatasaray, Beşiktaş, Trabzonspor, Fenerbahçe) gruplara kalamadığı hiçbir sezon olmadı. Çeyrek finallere geldiğimizde ise bu sezona kadar Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray fire vermediler. Sadece bu sezon Beşiktaş grup müsabakaları sonucunda çeyrek finali göremedi. Bu, toplam 5 sezonda, 3 takımın toplam 15 çeyrek final denemesinin sadece 1 tanesi başarısız olmuş demek. % 94 gibi bir rakama denk geliyor. İşin içine Trabzonspor'u da katarsak 20 denemenin 16'sı başarılı olmuş demektir (Trabzonspor sadece 2006-07 sezonu ve bu sezon gruptan çıkabildi). Bu da % 80'lik bir oran demek.

Gelelim öncesine. Grup müsabakalarından öncesi çok uzun bir zaman dilimini içerdiğinden ben, eşit süre zarfını baz almak amacıyla 2000 sonrasına yani 2000-05 arasındaki 5 sezona bakacağım. Çarpıcı bir veri var. Yukarıda belirttiğimiz gibi, son 5 sezonda, İstanbul'un 3 büyük takımının, çeyrek finalde fire verdiği tek bir sezon var. O da 2009-10 sezonu. 2000-05 arasında ise tam tersi bir durum söz konusu. Bu 3 takımın fire vermeden geldiği tek bir sezon var. 2000-01 sezonu. Onun dışındaki 4 sezonda da 1 bazen 2 İstanbul devi kupanın dışında kalmış son sekize gelmeden. Toplam 15 denemede 8 başarı. Yani % 53 (bu oran son 5 yılda % 94'tü). İşin içine diğer büyük Trabzonspor'u kattığımızda da bir şey değişmiyor. 2000-01 sezonu yine 4 takımın birden çeyrek finale gelebildiği tek sezon. Orada da oran % 70 (bu oran son 5 yılda % 80'di) Hatta bunu 1998-99 ve 1999-2000 sezonuna kadar geri çekebiliriz. 1999-2000 sezonu Fenerbahçe'nin Pendikspor'a, Beşiktaş'ın da Çanakkale Dardanelspor'a mağlup olduğu sezonlar. 2001-02 sezonunda da Galatasarayi Erzurum'a Erzurum'da 1-0 mağlup olarak 4. turu dahi görememiş. Tabii bunun bir başka yönü de var. Bu 4 büyük takım kupaya son 32 takım kaldığında katılıyorlardı. Şimdi ise, genelde ligi ilk 4 içinde bitirdiklerinden 20 takım kalmışken katılıyorlar. Bütün bunlar bir araya katıldığında kupa formatının, doğasına aykırı olduğu kadar, büyük takımların da ekmeğine yağ sürdüğünün bir kanıtı bu. Örneğin son 5 sezonda 2. lig ve aşağısında yer alan bir takımın, 3 büyüklerden birisini mağlup ettiği tek maç, 14 Şubat 2006'da İnegölspor'un Beşiktaş'ı 1-0 mağlup ettiği karşılaşma.

Türkiye futbol federasyonunun kupa ile ilgili ülkede bu kadar kazan kaldıran adam varken, reklam gelirlerinden yararlanmak uğruna maç sayısını artırmak için uyguladığı bu formattan acilen vazgeçmesi gerekiyor. Zira kupa, büyüklerin ikinci maçtan sonra yedeklerle çıktığı ve her halükarda son 8'i gördükleri sıkıcı bir turnuvaya dönüşmüş durumda.

8 yorum:

Emrah D dedi ki...

Ya arkadas evet ne zamandir kendi kendime soylenip durdugum bir seye parmak basmissin.

Benim bildigim kupa soyle olur:
profesyonel liglerde 100kusur tane takim mi var, bunu 2uzerix (128, 256 vs) olan en yakin rakama tamamlayacak kadar da amator takim alirsin. Hepsini tek bir torbaya doldurursun. "Ilk cektigin takimla ikinci cektigin takim ilkinin evinde oynar yenen tur atlar" formatiyla tum takimlari birbiriyle eslestirirsin. Mac berabere bitince rematch olur diger takimin evinde. Beraberlik serisi bozulana kadar maclar devam eder (maksimum 4-5 gibi bir sinir koyulabilir buna). 256-128-64-32-16-8-4-2-1 seklinde ustuste 9 mac kazanan kupayi alir. seribasi serikici olmaz. Ilk turda Catladikapispor Mevlanakapisporla oynarken Fener de Galatasarayla oynayabilir. Kupa deyince ben bunu anliyorum. Malesef bunu izleyebilecegim bir ulke yok en yakini Ingiltere.

anial dedi ki...

tamamen katılıyorum. öte yandan, üç büyüklerin finalden önce bir şekilde birbiriyle eşleşmemesi de ayrı bir tartışma konusu.

Dejan dedi ki...

Kesinlikle katılıyorum, küçük takımların elinden kupayı da aldık. Sonra Türkiye ligleri/turnuvaları neden bu kadar kalitesiz diyoruz?

SirEvo dedi ki...

Amaç da o değil mi zaten?
Büyüklerin ekmeğine yağ sürülsün, kupa daha fazla izlensin?
2-3 takımın birden elendiğini ve çeyrek finale sadece TS veya BJK'nin kaldığını düşünsenize, ne kadar reyting kaybedeceklerini bir hesaplasanıza :) İşlerine gelir mi öyle bir şey? Bjk,Fb,Gs her zaman üst turlarda olsun ki izleyen, takip eden sayısı da fazla olsun. Eleme usulüne dönmez bunlar bence..

dersini almış da ediyor ezber dedi ki...

grup uygulaması aşırı derecede saçma. ama ayrıca bir de şu var;
hadi grup formatı yaptın diyelim. e onu bari doğru dürüst yap be adam! hangi organizasyonda görülmüş gruptan lider çıkmanın bir avantajının olmaması? hangi organizasyonda aynı gruptan çıkan takımların ilk eleme turunda eşleşme şansı var?
tamamen saçmalıklar bütünü vesselam...

Alper dedi ki...

Yukaridaki istatistikleri okuyunca anladım ki bu format Fenerbahçe kupayı alana kadar değişmez.. (koyu bir Fenerbahçe'li olduğumu da belirtiyim)...

Radical Media dedi ki...

ilk turdan finale eleminasyon birinci şart. Bir de TFF ve yerli lobisiyle papaz olmamak için kimse sesini çıkaramıyor ama yabancı oynatması yasak takım 8 yabancılı ekibe karşı oynatılıyor. Dikkat edin yabancı alamamış emiyorum oynatması yasak diyorum. Bu yabancı yasağı devam edecekse alt liglerde süperlig takımlarının alt lig takımlrıyla maçlarında yabancı oynatmalarına izin verilmesin. Bu arada kimse merak etmesin rating olarak da stadda ki seyirci sayısı olarak da mesela bir Fener - İnegölspor veya G.saray - Göztepe finali olsa gelmiş geçmiş en büyük takipli kupa finali olur.

Adsız dedi ki...

bence iki tip kupa olsu fransa ve İngiltere gibi lig ve federasyon kupası hepsi de tek maçlı eleminasyon olsun(Belki Yarı final çift maç olabilir) böyle daha zevkli ve heyecanlı kupa heuecanı görürüz.