Sahsim adina konusayim, bugunku hayal gucumun, olaylara bakisimin, sadece edebiyat, muzik sinema veya herhangi bir sanat dalini yorumlayisimda degil sportif hadiselere olan bakisimin da gelismesinde Jules Verne'in payini vermem gerekir. 1905 yilinda hayata veda etmis ve romanlarini 19. yuzyilin ikinci yarisinda bize ulastirmis bu Fransiz yazar bugun sadece kitaplarini sinemaya uyarlayan yapimcilari degil bilim adamlarini dahi etkilemistir zira ortada yazdigi konularla ilgili cok az teknolojik imkan varken fantastik roman dalinda nice saheserler ortaya koymustur. Sonucta debut romani "Balonda 5 Hafta" olan bir adamdan bahsediyoruz. En unlu romanlari 1960-80 arasindaki 20 yilda gelen bu ustaya selam gondererek cocuklugu sekillendiren ve alip uzak yerlere goturen 10 tane romani suraya atayim dedim.
1-Denizler Altinda 20.000 Fersah: Roman bir yana "Fersah" kelimesini ilk duydugum kitap budur. Orijinali "Vingt Mille Lieues Sous Les Mers"dir. Kaptan Nemo ve Nautilus oyle eskimeyen 2 metafordur ki 21. yuzyilda cekilen filmlerde dahi bir populer kultur ikonu olarak kullanilmistir. Ned Land da cocuklugun ilk kahramanlarindandir.
2-Pal Sokagi Cocuklari: Budapeste sokaklarinda birbiriyle mucadele eden 2 cocuk cetesi. Bugun, Budapeste'de bir de heykeli bulunan roman Emo Nemecsek'in uzerine kurulu Ferenc Molnar'in yazdigi roman cocuk edebiyatinda bir klasiktir. Roman okurken insan yikima ugrar mi? Canim Kardesim filminin sonu nasil etki birakirsa Pal Sokagi Cocuklari da oyle etki birakir iste.
3-Define Adasi: Benim icin cocuk romaninda klasik edebiyata kopru kuran roman budur. Robert Louis Stevenson'in kurdugu muthis dunya Kaptan Flint, Billy Bones, Blind Pew ve tabii ki Long John Silver, Defalarca filme cevrilen bu romandan uyarlanmis enfes de bir Running Wild sarkisi vardir.
4-Esrarli Ada: Jules Verne boyle bir adamdir iste. Bir kitabinin ucunu oburune baglar. 1 numaradaki kitapta anlatilan Kaptan Nemo'nun gizeminin cozulmesi icin bu kitabi okumak gerekir. 5 kisi ve 1 kopegin kazara dustukleri adada gecirdikleri zamani anlatan roman da defalarca TVýe uyarlanmistir.
5-Seker Portakali: City of God'dan yillar once baska bir Brezilya hikayesi bizi can evimizden vurmustur aslinda. Kucuk Zeze benzer isimli futbolcu adayi yasitlarina benzemez, hikayesi aciklidir, hayati zordur, okumasi zordur. Yazar Jose Mauro de Vasconcelos.
6-Cocuk Kalbi: Biz cok fakirdik Gulcan'in cocuk romani versiyonu. Edmondo de Amicis kendi oglunun hikayesini anlattigi romanda bas kahraman Enrico'yu fakirlikten getirip karsimiza diker. Efsaneye gore 2, 5 ve 6 numarayi beraber okuyan genclerin toplu intiharlara suruklendigi, gunumuzde ise emoya donustugune rastlanmistir.
7-Pinokyo: Aslinda bu da tahta oyuncaklar aleminin Kucuk Emrah'idir. Gelen kaziklar giden kaziklar kitapta. Aslinda esaslisindan bir yol hikayesidir zira Pinokyonun yolculugunda karsisina cikmayan kalmaz. Bir ara insan olayim derken esek de olur sanirim yanlis hatirlamiyorsam. Romani yazan Carlo Collodi'nin geceleri 2 tek atip kalemi eline aldigi konusunda suphelerim vardir.
8-Fareli Koyun Kavalcisi: Sonu Kore filmlerine benzeyen bir hikayedir Pied Piper of Hamelin. Bir kere yazari yoktur nesilden nesile anlatilan br efsanedir. Farelerden yaka silken bir koye gelip kavaliyla (aslinda flut de denilebilir) butun fareleri denize doken gizemli kavalci parasini alamayinca kizip koyun cocuklarini alarak daga kacirir. Romanla ilgili bircok degisik son aktarilmistir. Bir versiyonda geride bacagi sakat bir cocuk kalirken bir baska versiyonda geride 1 kor ve 1 sagir cocuk da kalir. Bir baska versiyonda ise Kavalci butun cocuklari irmakta bogar (bu kesin Kore versiyonudur). Kavalcinin aslinda seri katil olduguna dair iddialar da yok degildir. Dolayisiyla geride kalan sakat cocuk gelen haberler uzerine gotu kurtardigina sevinmistir.
9-Arzin Merkezine Seyahat: Jules Verne'in listedeki hat-tricki. Kariyerinin ikinci romani. Alman profesor Otto Lidenbrock kafayi siyirip yegeni Azel ve hizmetcisi Marta'yi alarak Izlanda'daki Snæfellsjökull dagindan iceri dalar. Dunyanin merkezine gidecektir. Profesor yolculuk boyunca bilim adina mucadele ederken yegeni Axel donuste evlenecegi nisanlisi Grauben'i dusunerek bizi sinirlendirir. Gerisi spoiler.
10-Diyet: Requiem For a Dream tadinda romandir Omer Seyfettin'in "Diyet"i. Koca Ali delikanli adamdir, iftiraya kurban gider, ceza olarak kolu kesilecekken Haci Mehmet adindaki bir dangoz onu kurtarir ama kolunun diyetini odedigini her firsatta belirterek Koca Ali'yi canindan bezdirir. Koca Ali de sonunda bir gun dayanamaz, "al ulan diyetini"diyerek kendi kolunu keser, olay yerinden kan kaybederek uzaklasir. Haci Mehmet ardindan ateist olur.....Yani ne bileyim olmustur herhalde....O ayri da cocuga boyle kitap okutulur mu yahu...
18 yorum:
küçük prens es geçilmez bence. sonuçta o kitabı çocuklar büyüklerden daha rahat anlar.
çocuk kalbi yoksa kırırım bu listeyi diyecektim! diyemedim:)
şahsi kanaatimce şeker portakalı bir numaralı çocuk romanıdır.
ömer seyfettin serisi hepsinin eline verir!
Iki yil okul tatili Jules Verne
Balonda bes hafta Jules Verne
Seker Portali'nin agabeyi Gunesi Uyandiralim JMV'nin yine (daha da buyunce Kayigim Rosinha)
Pitircik serileri Gosciny'di galiba
Biraz daha buyuyunce Asimov serileri
Simdi cocukluk kitaplarimin hepsi annemde. Benimkiler buyuyunceye kadar sag kalsinlar istedim. Off be gozlerim yasardi... Sagolasin...
küçük kara balık ve küçük prens de unutulmamalı.
abi kusura bakma ama cin ali nerde:) cin ali olmadan olur mu:)
şaka bir yana jules verne'e olan saygım bir yana, ömer seyfettin'in tüm eserlerinin bu anlamda tek geçerim. "kaşağı" gibi bir eseri vardır ki....
hiç mi kemalettin tuğcu okumadınız çocukken bilader?
çok fazla bilinen biri olmasa da samed behrenginin kitaplari da iyidir. zaten yukarıda bahsedilmiş küçük kara balık diye.
Vasconcelos çocukluğumda akıtığım gözyaşları arasında en fazlasının müsebbibidir. Ayrıca bu cümleyi bu kadar kolay kurabiliyor olmamın da sebebidir kendisi.
İki yıl okul tatili de acayipti ama hakkaten.
Monte Kristo Kondu ve Kaptan Grant'ın Çıocuklarına eklemek lazım
Omer Seyfettin, Kemalettin Tugcu, Sait Faik'de okuduk ama hatirlamak istemem. Hele de ortaokulda "Teslim, teslim" diye kisa hikaye okumustuk, herkes aglayarak cikmisti tenefus'e. Hafta sonuna kadar kendimize gelemedik arkadas. Ha simdi sen bunlari okut veletlere, ondan sonra bunlar bizi ileri medeniyet seviyesi gorurecek diye bekle. Nah. Bunlari okuyan adam kafayi kacirmazsa, icki-sigara kullanmazsa, Muslum Baba'ya dadanmazsa bir gariplik var. Simdi de bunlarin modern versiyonu Yaprak Dokumu vizyonda, ben bunlara trajedi pornosu diyorum. Sok bicagi cevir...
üstad,
küşük prens ve küçük kara balık sız listeolmaz derim ben:)
Banko İki Yıl Okul Tatili
Efsanedir arkadas.
The Curious Incident of the Dog in the Night-Time kitabi da benim hem cocuklar hem de büyükler icin siddetle tavsiye edecegim bir kitaptir. Cok eglenceli
kesinlikle küçük prensi tek geçerim
Seker Portakali cocuklugumun acik ara bir numarali kitabidir. Cocukluk travmasidir desem yalan olmaz. Devam kitaplari Gunesi Uyandiralim ve Delifisek de guzeldir, ama Seker Portakali gibi derin yaralar birakamamistir.
Ayrica Kucuk Prens de cocuk kitaplarinda bir kilometre tasidir. Kucuk Prens ve Pitircik serilerinin bu listede olmamasi garibime gitti sayin Ucan Hollandali.
Turk edebiyatindan verilecek ornekler de kitap degil de yazar isimleri uzerinden daha kolay olur sanki. Omer Seyfettin, Resat Nuri Guntekin, Rifat Ilgaz ve Aziz Nesin mahserin dort atlisi olarak en onde giderler bu konuda sanirim.
Beni en çok etkileyenler, Dünyanın Merkezine Seyahat ve Şeker Portakalı olmuştur. İkisini de kaçar defa okuduğumu hatırlamıyorum. Hazır hatırlamışken Bu aralar birer defa daha okuyayım.
benim çocukluğuma dair hatırlayabildiğim ilk kitaplar aya yolculuk ve robinson crusoe. bana öyle güzel ilham vermişlerdi ki hem okumayı sevdim hem de "ben de yaparım ki" deyip kendi hikayelerimi yazmaya başlamıştım. şimdilerde blog yazmamı bu iki kitaba borçluyum desem yeridir.
Yorum Gönder