1 ULKE 2 TEKNIK ADAM

16 Eylul 2010 tarihinde BirGun gazetesinde yayinlanmistir.

17 Mayıs gecesi Kopenhag’ın parken Stadyumu’nda Fatih Terim UEFA Kupası’nı ellerinde kaldırırken Şenol Güneş, işsiz bir teknik adam olarak muhtemelen Trabzon’daki evinde bu büyük başarıyı izliyordu. Aşağı yukarı 2 yıl sonra rolleri değişmişlerdi. Terim muhtemelen evinin salonunda, Şenol Güneş’in Dünya Kupası’nda aldığı üçüncülük madalyasını izliyordu. İşsiz olarak (birkaç ay sonra başlayacağı ikinci Galatasaray macerasına hazırlanır halde). Bugün, 8 yıl sonra, 2 teknik adamın bulunduğu yere bakarak, Trabzonspor’un bu sezona yaptığı başlangıcı ve Şenol Güneş’in geçirdiği değişimi değerlendirmek lazım.

2003 yılında, Türkiye’nin, Letonya’yı baraj maçlarında geçemeyerek Euro 2004 biletini alamamasının ardından hemen sonra Şenol Güneş görevinden istifa etmişti. Güneş ülke basınının “usta” sıfatına sahip bazı duayenlerince “korkak, vizyonsuz ve karizmasız” olarak değerlendirildi. Bugün gelinen noktada, o karizmasız adamın ulaştığı noktayı geçebilen ya da tekrarlayabilen herhangi birisi olmadı. Üstelik çabuk unutan bir millet olmamıza istisna oluşturarak bir şeyleri hatırlatmak lazım. O turnuvada zaman zaman 5-4-1’e dahi dönen 4-5-1, 4-4-1-1 dizilişleri, 8 yıl sonraki Dünya Kupası’nın en çok benimsenen taktikleri arasında yer aldılar. Ulusal takım o turnuvada çok fazla pozisyona girmeyen, girdiği pozisyonları Hakan Şükür’ün Avrupa’da geçirdiği son 2 yıldaki kronik formsuzluğu sebebiyle değerlendiremeyen bir takım hüviyetindeydi. Güneş kimilerine göre şampiyon olacak kalitede bir takımı, üçüncülük koltuğuyla yetindirdiği turnuvanın ardından (ki genelde bu derecelerdeki takımlar arasında devasa farklar yoktur, bkz. Son Dünya Kupası) gelen Letonya hüsranıyla yolunu kısa bir süre de olsa Trabzon’a döndürdü. O milli takım hocasıyken, eski takımına dönen Fatih Terim’den farklı olmadı bu kürkçü dükkanı macerası. Görevden ayrıldığında, üçüncülük madalyasını boynuna taktığı ülke onu göreve çağırdı ki teknik adamlık hayatının en önemli dönüm noktası bence budur Şenol Güneş’in. FC Seoul’deki teknik direktörlüğün ona birçok yönden artısı oldu.

Öncelikle, birçok Batı Avrupa takımının, hazırlık maçları için Uzakdoğu’yu tercih etmesi sebebiyle, futbol dünyasının üst üzey birçok ismiyle kurduğu ilişki onu bir teknik adam olarak olgunlaştırdı. Üstelik, taraftarların futbola hala bir eğlence aracı olarak baktığı ve başarıyı motive etmeyi önemli olarak gördükleri bir ülkede görev yapıyordu. FC Seoul’ü önce lig ikinciliğine, ardından Asya Şampiyonlar Ligi çeyrek finaline taşıdı. Bunu yaparken de Güney Kore futbolunda şu anda yıldız kategorisindeki birçok futbolcuyu profesyonel hayata adım attırdı. Bolton’da forma giyen Lee Chung-Yong, Celtic’li Ki Sung-Yong ve halen FC Seoul forması giyen 21 yaşındaki Lee Seung-Ryul Şenol Güneş zamanında A takıma alındılar. Yani son Dünya Kupası’nda son 16’yı gören Kore takımının arkasında Guus Hiddink’in olduğu kadar Şenol Güneş’in de izleri vardı. Trabzonlu teknik adamın Kore’de edindiği tecrübe onun karakter olarak da gelişmesini sağladı. Tabii şunu da belirtmek lazım, Şenol Güneş Kore’de kendi ülkesinde görmediği kadar büyük bir ilgi ve değer gördü. Kulübün resmi internet sitesi onun takım elbiseli bir fotoğrafıyla açılıyordu. Genelde saygı ve alçakgönüllülüğün insanlara hakim olduğu bu ülkede geçirdiği 3 yılın etkisi bugün çok net biçimde görülüyor. Tüm dünyanın tepki gösterdiği, dünya kupasının seyir zevkine zarar verdiği düşünülen müzik aleti Vuvuzela için “bunun içi boş değil, direniş ve özgürlük var” cümlesine bakarak bile bunu anlayabiliriz. Ya da bir Trabzonlunun silahından çıkan kurşunla hayata veda eden Hrant Dink’in ailesine yaptığı ziyaretle.

Bugün Trabzonspor’un başında yine. 15 yıl önce, kendi sahasında şampiyonluktaki rakibi karşısında beraberliğin yettiği maçta öne geçmesine ve arkasında 25.000 seyircinin desteği olmasına rağmen şampiyonluğu elleriyle altın tepside sunmuştu. 15 yıl sonra, o tepside sunduğu şampiyonluğu aynı rakibinden geri aldı. Hem de 1 aydan kısa süre önce kupa finalinde de teslim aldığı rakibinden. Bu dahi onun son 5 yılda edindiği hayat tecrübelerinin ona yaptığı katkının bir görüntüsüdür. Güneş’in, yine de geçtiğimiz sezondaki bu 2 maçı, bir intikam olarak görmediğini belirtmemiz lazım.

Yazının başında atıf yaptığımız Fatih Terim’in, Şenol Güneş böyle olgunlaşırken, geldiği yer ve kendisini sevilmeyen bir “eski sembol” durumuna getirmesi dikkat çekicidir. Güneş’in yurt dışı macerasını kendini olgunlaştıracak ve teknik direktörlük kabiliyetlerini geliştirecek bir fırsat olarak kullanırken, Terim’in benzer macerayı kendi egosunu yüceltmek ve “ders almayan, ders veren bir adam olduğunu iddia etmek” için araç olarak kullanması ve bu sırada işine olan sevgisini, kendisine olan sevgisine çevirmesi ilgi çekicidir. Hep söylediğimiz gibi, futbolun kendisi gibi futbolun içindeki aktörler de evrimleşirler. Bu 2 teknik adamın son 10 yılda geçirdiği evrim, hemen herkese ders olmalı.

Bu sezon Şenol Güneş’in takımı zirveyi kovalıyor. Dünya futbol tarihinin kalecilikten gelen en başarılı hocası 2004 yılında dünyaya veda eden Belçikalı Raymond Goethals’di. Goethals 1970'de Belçika'yı Dünya Kupası'na taşımış, 1972'de takımı Avrupa üçüncüsü yapmış, 1977 ve 1978 yıllarında Anderlecht ile üstüste 2 kez Avrupa Kupa Galipleri Kupası finaline yükselmiş ve ikincisini kazanmış, Standard Liege ile lig şampiyonlukları yaşamış, 1990'da başına geçtiği Marsilya ile 2 kez Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası finali oynamış bunlardan ikincisini Milan'ı 1-0 mağlup ederek kazanmıştır. Onun Türkiye’deki temsilcisi olan bu düzgün adamın yolu açık olsun.