ÜSKÜP DERBİSİ

Bugüne kadar blogda Balkanlardaki bir çok derbi hakkında bilgi verdik. Bükreş, Belgrad, Atina, Sofya, Zagreb, diğerleri ve son olarak Saraybosna Derbisi. E İstanbul derbisini zaten biliyoruz. Bugünkü yazıda şu ana kadar derbi kelimesini hiç bulaştırmadığımız bir başka Balkan ülkesine gideceğiz. Makedonya. Ülkenin en büyük rekabeti Üsküp derbisi Vardar Skopje-Sloga Jugomagnat Skopje. Bir başka ifadeyle Hristiyan Makedonların desteklediği Vardar ile Müslüman Arnavutların desteklediği Sloga rekabeti. Bir başka ifade ile FK Vardar taraftar grubu Komiti ile Sloga taraftar grubu Sverceri'nin mücadelesi. Ayrıntısına geçelim.

Üsküp Makedonya'nın en büyük şehri ve aynı zamanda başkenti. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra gelişimini hızlandırmış ancak 1962 yılındaki Vardar Nehri'nin taşması ile gelen sel baskını ve 1963 yılında 6.1 şiddetinde meydana gelen depremle bu gelişme büyük bir darbe almış. 1.000 kişinin öldüğü, 120.000 kişinin de evsiz kaldığı bu doğal afetlerden şehrin % 80'i etkilenmiş. Öyle ki Makedonya'nın toplam kaybı Gayri Safi Milli Hasıla'nın % 150'si iken, Yugoslavya'ya maliyeti GSMH'nin % 15'i olmuş. Şehrin yeniden inşası sırasında başrolü oynayan kişi ise Japon mimar olan Kenzo Tange. Bugün 506.000 civarında bir nüfusa sahip kent. Makedonlar nüfusun % 66'sını oluşturuyor. Onları % 20 oranıyla Arnavutlar izliyor. Sırplar, Hırvatlar, Türkler ve Boşnaklar da % 1-2 oranlarında ikamet ediyorlar Üsküp'te. Ünlü Türk şair ve yazar Yahya Kemal Beyatlı'nın da doğduğu şehir aynı zamanda.

















FK Sloga Jugomagnat 1927 yılında, Makedonya Yugoslav Krallığı tarafından yönetilirken kurulmuş bir kulüp. Kulübün kurucusu Müslümanlar isim olarak "Zafer"i tercih etmişler ve 1947'ye kadar da kulüp bu isimle mücadele etmiş ülke futbolunda. 1947 yılında ise Sloga ismini almışlar. Yugoslavya Ligi döneminde hiçbir başarı elde edemeyen takım 1992-93 yılında, Yugoslavya'nın parçalanmasının ardından kurulan Makedon Ligi'nde birinci ligden dahil olarak mücadele etmeye başlamış. 1999, 2000 ve 2001 yıllarında 3 kez üstüste Makedon şampiyonu olan takımın o günden sonra şansı pek yaver gitmemiş. 2004-05 sezonunda son sırayı alarak küme düşen FK Sloga, 4 sezon ikinci ligde mücadele ettikten sonra geçtiğimiz yıl Makedon ikinci ligi Vtora Liga'da ikinci olarak tekrar ülke futbolunun en yüksek ligine dönmeyi başardı. Takımın kadrosu tamamen müslüman Makedon vatandaşı oyuncularda oluşuyor. Maçlarını 4.000 kişilik Cair Stadyumu'nda oynuyorlar. Bugün hala Arnavut ailelerin, çocuklarını futbolla tanıştırmaları için bir araç durumundalar.


















FK Vardar'a gelelim. 1947'de , İkinci Dünya Savaşı'nın Hristiyan Makedonlar hemen ardından kurulan FK Vardar ülke futbolunun en başarılı takımı. Zira Yugoslavya Ligi döneminde lig şampiyonu olmuş tek Makedon takımı. 1986-87 yılında Darko Pancev, Ilija Nadjoski, daha sonra Karşıyaka'da da kısa bir süre oynayacak olan Dragan Kanatlarovski, Cedomir Janevski gibi isimleri kadrosunda bulunduran efsane kadrosu ile Yugoslav şampiyonu olan takım, Yugoslav futbolunun o günlerdeki 4 büyüğünün zincirini de kırmış oluyordu. Partizan Belgrade, Red Star Belgrade, Dinamo Zagreb ve Hajduk Split'in zincirini. Gerçi Partizan ile beraber 9 takım o sezona 6 puan ceza ile başlamış ve FK Vardar ligi Partizan'ın 1 puan önünde bitirmişti ama bu yine de çok önemli bir adımdı. Yugoslav mahkemesi 1988 yılında Partizan'ın ilgili ceza ile yaptığı itirazı haklı buldu ve şampiyonluğu Partizan'a verdi ama o yıl Yugoslavya'yı Şampiyon Kulüpler Kupası'nda FK Vardar temsil etti. 1992-93 yılında kurulan Makedon yılında hiç sektirmeden mücadele eden takım 5 şampiyonlukla ülkenin en fazla şampiyonluk kazanan takımı ama 2002-03 sezonundan beri şampiyon olamıyorlar. Son 3 yıldır ilk üçe bile giremiyorlar. Takımın başında Mario Vujovic var ve maçlaırnı, milli takımın da maçlarını oynadığı Philip II Arena'da oynuyorlar.

























FK Sloga'nın taraftar grubu Sverceri (Kaçakçılar) 1989 yılına kurulmuş. 150 kişilik bir ekiple kurulan grubun ilk icraatları 1996 yılından itibaren kendini gösteriyor. Arnavutluk Milli Takımı'nı desteklemek için ülkeye sık sık çıkartma yapan, Kosova'nın bağımsızlığı için mücadele eden bir grup aynı zamanda. Resmi internet sitelerinin dili Arnavutça. FK Vardar'ın tribün grubu Komiti (Gerilla) ise 1987 yılında gelen efsane şampiyonlukla beraber kurulmuş. O sene Red Star'ı 3-1 mağlup eden FK Vardar tribünlerindeki "Gerilla" pankartları ile kendini gösteren grup takımın maçlarına 5.000 kişilik bir grubun sürekli olarak iştirak etmesini sağlıyor. Yugoslavya'nın parçalanması ile faaliyetine son veren birçok grubun aksine ayakta kalmışlar. Makedonca olan resmi internet sitelerinde kendilerine ait 4 adet de şarkı bulunuyor.

















Bu iki takımın 1996 Makedonya Kupası finalindeki karşılaşmaları iki takım arasında bugüne kadar oynanan en büyük maç olarak biliniyor. Maçı ve kupayı penaltılarla kazanan FK Sloga o gün kupayı Üsküp'ün her yerinde dolaştırmıştır. 5.000 kadar taraftar da stadyuma girememiş ve dışarıda kalmıştır.

Bu iki takım ve taraftar grubu, sadece futbolun yeşil çimlerde olan yanıyla değil, sosyo-kültürel, etnik ve dini yönleriyle de Balkanların en önemli derbilerinden birisini oluşturuyorlar.