YAZI-TURANIN ÖNEMİ

Daha önce maç sonunda yapılan penaltı vuruşlarıyla ilgili birkaç yazı yazdık, yazının sonundaki linklerde bulabilirsiniz. Hakemi aldatmak için kendisini yere atan futbolcunun numarasını keşfetmekten, kurtarılması imkansız penaltı atmaya ve bugünkü konuyla paralel şekilde ilk penaltıyı kullananın daha avantajlı olduğuna kadar. Bugünkü yer vereceğimiz araştırma ise Londra Ekonomi ve Siyaset Bilimi bölümünden Profesör Ignacio Palacios-Huerta ve Barcelona'nın Pompeu Fabra Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olan Profesör Jose Apesteguia da yukarıda belirttiğimiz bulguya ulaşmışlar. Yani para atışını kazanıp, seri penaltılarda ilk penaltıyı kullanan takımın daha avantajlı olduğu gerçeğine.

İki profesör 1970-2008 yılları arasında ulusal ve uluslararası karşılaşmalarda, toplam 2820 seri penaltıyı incelemişler ve atışlar öncesi yapılan para atışını kazanan takımın ilk penaltıyı atma hakkını seçmesi gerektiğine ulaşmışlar. Ellerindeki bulgulara göre ilk penaltıyı kullanma hakkını seçen takımın kazanma oranı % 60 iken, bu hakkı rakibine bırakan takımın kazanma oranı ise % 40 olmuş. Tabii ki buradaki psikoloji belli, geride olmanın yarattığı yük. Penaltıyı kullanan futbolcular için "kaybetmeme" amacı, kazanma isteğinden daha büyük. Araştırma sırasında görüşü alınan 240 kadar teknik adam ve futbolcunun % 96'sı da seçme hakkı halinde ilk penaltıyı kullanmayı seçeceklerini belirtmişler. Yukarıda bahsedilen periyodda rastgele seçilen 20 maçta, yazı-tura atışını kazanan takımlardan 19'u, ilk penaltıyı kullanmayı seçmiş. Sadece İtalyanlar, Euro 2008'de İspanyollarla oynadıkları maçta, para atışını kazanıp İspanyolların başlamasına izin vermişler. Azzurriler penaltıları 4-2 kaybetmişlerdi.

Hollanda aynen İngiltere gibi penaltılardan geçmişte çok çekmiş bir ülke. Portakallar Euro 1992'de Danimarka'ya (4-5), Euro 1996'da Fransa'ya (4-5), 1998 Dünya Kupası'nda Brezilya'ya (2-4), Euro 2000'de İtalya'ya (1-3) kaybetmişlerdi. Hollanda bu 4 mağlubiyetin 2'sinde penaltı atışlarına başlayan takımdı. Yani yukarıdaki genel sonuç Hollanda'da % 10'luk bir sapma gerçekleştiriyor. Dahası Euro 2004'te Hollanda'nın İsveç'i penaltılarla 5-4 mağlup ettiği maçta, İsveç ilk penaltıyı kullanmıştı. Nitekim Groningen Üniversitesi'nden Gert-Jan Pepper, penaltılara ilk başlayan takımdan çok geriye düşmemenin önemli olduğunu ve geriden rakibi yakalamanın oldukça zor olduğunu belirtmiş. 1996-2008 yılları arasında, Hollanda'da oynanan kupa mücadelelerinde, ilk 3 penaltıyı geride geçen takımın, maçı kazanma yüzdesi sadece 18.

Tabii burada bir başka ilginç nokta var. O da aynı araştırmanın, ikinci penaltıyı kullanan takımın, içine girdiği stresten ötürü penaltıları istemdışı olarak daha çabuk kullanması ve düşünmeye pek vakti bulunmaması. Örneğin maçı içi penaltılarında, topun hızı 100-120 kilometreyi bulabiliyor ve topa vurulduktan 0.7 saniye sonra kaleye ulaşıyor. Ancak seri penaltılarda bu hızda belirgin sapmalar oluyor ve teknik tamamen ikinci plana atılıyor.

Profesör Palacios-Huerta, penaltıdaki bu etkileri önlemek için, kaleci dışındaki 10 futbolcunun da penaltı atmasını, yani temdit penaltıları sayısını 10'ar futbolcuya çıkarmayı düşünüyor ama bu izleyenler için kafa karıştırıcı ve sıkıcı olabilir. Groningen'li Pepping ise bu tür etkileri azaltmak içni, atılan penaltı sonrası birkaç saniye kutlamayı öneriyor ve böylece takım arkadaşlarını motive ederek olumsuz etkilerin kaldırabileceğini savunuyor.

Futbol Efsaneleri Üzerine
Hakemi Aldatma Reçetesi
Mükemmel Penaltı